|
Баш?орт теленд?
д?р?? ??м матур итеп ??йл?шерг? ?йр?те?
Б?г?нг? к?нд? балалар ба?са?ында баш?орт теле к?некм?л?ренд? (на занятиях) балалар?ы? телм?р м???ни?тен т?рби?л?? ??м ??тере? т?рби?се алдында т?п бурыстар?ы? бере?е булып тора.
? был бурыстар?ы тормош?а ашырыу балалар?ы? б?йл?нешле телм?рен ??тере? эшен д?р?? ойоштороу?ан тора.
Балалар?ы? б?йл?нешле телм?рен ??тере? т?рби?сене? о?айлы ??м системалы к?нд?лек эше булыр?а тейеш.
?лбитт?, телм?р ??тере? к?некм?л?рен ойоштороу т?рби?сен?н ны?лы ??ерлек ??м ижади эшл?? талап ит?. Эшт? балалар?ы? тел бер?м?кт?рен лексик- семантик, функциональ я?тан б?т? неск?лект?ренд? ?абул ит? беле???рен?н башлар?а к?р?к. Быны? ?с?н к?некм?не? грамматик ??м лексик тема?ы булыр?а тейеш. Ошо ма??сатты тормош?а ашырыу ?с?н текст яр?амында телм?р ??тере?г? булышлы? ите?се к?п т?рл? эшт?р?е ойошторам м???л?н :
? ??г?м?л?р ойоштороу;
? диалог т????;
? к?р?кле м??л?м?т алыу;
? коммуникатив м?съ?л?не х?л ите?;
? ?орау?ар?а яуап бире?;
? фонофрестоматия ты?лау.
К?неге???р система?ы, ??ер текст ??т?нд? эшл?? мен?н бер р?тт?н, балалар?ы? ????рен? л? т?рл? тема?а текстар т???рг? т??дим ит?м.
Бындай эш т?р? балалар?ы? ??р тема буйынса тейешле телм?р к?некм?л?рен ??л?штере? ким?ле ( уровень) у?ыштарын к???теп барыр?а яр?ам ит?с?к.
Телм?р ??тере? ?с?н шулай у? ижади характер?а?ы эшт?р ?? т??дим ит?м. М???л?н ;
? картина буйынса телд?н инша
? ??р?тт?р буйынса ??м т??дим ителг?н тема?а б?л?к?й хик?й? т????,
тексты дауам ите?,
? тир? — я?ты к???те???н тор?ан т??ьораттар мен?н урта?лашыу, фекер алышыу,
? у?ыл?ан текст,теле-радио таптырыу?ар,
? газета,журнал материалдары буйынса ??г?м?л?ше? , йома?, м???лд?р мен?н эшл??;
? б?х?с ?ороу ;
? к?м?к кеше алдында сы?ыш я?ар?а ?йр?не?,
? ?лг? буйынса ши?ыр юлдары т???п ?арау ??м баш?а т?рл? эшт?р
Шулай у? ребустар , ??л?м?ст?р, ти??йткест?р?е л? ?улланам.
Бындай эшт?р бигер?к т? ял ите? ??м материалды ?ы?ы?лы формала ??л?шт?ре? ?с?н бик ???ми?тле.
?? эшемд? т?рл? тематикалы текстар ?улланам. М???л?н :
Тыу?ан ил ??м Баш?ортостан, уны? т?би??те, хал?ы, теле, ???би?те, экология, ??емлект?р, хайуандар донъя?ы, Баш?ортостанды? к?ренекле ш?хест?ре, я?ыусылары, с?н??т кешел?ре, баш?орт хал?ыны? музыка ?оралдары, ауыл, ?ала тормошо, байрамдары, халы? йолалары, халы?тар ду?лы?ы, т?рл? ??н?р кешел?ре.
Мине? эшемд? к?рг??м?лек к?п урын ала. М???л?н: таблица, ??р?тт?р, ребустан тыш картиналар?ан репродукциялар ?улланыу.
Шулай у? ???лек эшен? ны? и?тибар ит?м. ?????р?е ??л?штере? ??т?нд? эште т?рл? я?лап , артабан уны телм?р?? д?р?? ?улана алыу ма?сатынан сы?ып ойошторам.
Ошо ма?сатта ?????р мен?н ???б?йл?неш, ??йл?мд?р т???т?м ??м баш?а эш т?р??ре т??дим ит?м.
?????р ??т?нд? эшл?? э?м? — э?лекле баш?арыла . Лексик бер?м?к булара? ул контекстан айырып бирел?? л?, уны? м???н??е бирел?.
Баш?орт теленд? т?ш?нд?р??, синоним, антонимдар ?айлау, т?ржим? ите?. ?ай?ы бер ?????р балалар?а таныш булыуы ихтимал. ?лл?, был осра?та ла ????е? д?р?? ?йтелеше, я?ылышы а?латыла , уны практикала ?уланыу ?с?н ситуациялар булдырыла , коммуникатив биремд?р т??дим ител?.
???лек эшен ойоштороу балалар?ы? актив ???лек замана?ын
байы?тырыу?а , таныш бул?андарыны? я?ы м???н?л?рен асы?лау?а ??м улар?ы телм?р?? д?р?? ?улланыу к?некм?л?рен камиллаштырыу?а булышлы? ит?с?к.
??емде? эш т?жриб?мд?н бер нис? ?лг? т??дим ит?м.
I. ? х?рефе мен?н башлан?ан ?с х?рефле ?????р?е кем к?бер?к ?йт? алыр?
II. Т??дим ителг?н таблицила?ы х?рефт?р яр?амында кем к?бер?к ?????р уйлай алыр ик?н ?
|
А
|
Б
|
Л
|
?
|
?
|
|
?
|
?
|
?
|
Е
|
С
|
|
?
|
Н
|
Д
|
Т
|
?
|
|
Р
|
М
|
Ш
|
?
|
Ы
|
|
?
|
У
|
Г
|
Ф
|
П
|
III. К?л?м?сте и?тибар мен?н ты?ла?ы?.
?? ?????реге? мен?н ??йл?п ?ара?ы? .
??еге? белг?н к?л?м?ст?реге??е и?к? т?ш?р?г?? .
Ишект? ?ы??ырау.
– Атайы? ?й??ме ?
- Ю?
– - ?с?йе? ?
– - Ю?
– - ? ?л?с?йе? ?
– - Ул й?шенде.
|