Как люди живут (Як людзі жывуць)

Мужчина поступил в хоспис в тяжелом состоянии. Жена сообщила, что еще буквально десять дней назад он ходил на работу, самостоятельно ездил на автомобиле по различным делам. Болезнь начала проявлять себя давно, но он ее отрицал. Просто решил для себя и для других, что ее нет - и точка. Некоторое время это помогало ему держаться, но потом его состояние начало резко ухудшаться, и он оказался в хосписе. Мы беседовали с ним совсем немного. Впечатление от беседы осталось приятное. Это был симпатичный, образованный мужчина. Он сообщил, что считает себя верующим человеком и во всем надеется на своего святого покровителя, в честь которого его назвали родители. Через два дня мужчина умер.

В первый день, когда он поступил в больницу, мы долго беседовали с его женой. Им обоим было за 50. Женщина рассказала, что ее муж, когда еще был совсем молодым, попал в тюрьму, отсидел несколько лет, а когда вышел на свободу, решил полностью изменить свою жизнь, и поставил перед собой определенные цели, которых вскоре и достиг. Он женился, вырастил сына, закончил ВУЗ, продвинулся по карьерной лестнице, и уже много лет занимал довольно высокую должность с хорошей зарплатой.

В своей семье он установил железную дисциплину. Жена и сын должны были полностью и беспрекословно ему подчиняться. Теперь, когда он умирал, женщина столкнулась не только с материальными трудностями. Она была совершенно не приспособлена к самостоятельной жизни, никогда не работала после замужества, и даже не знала, как "правильно" сходить в магазин, так как раньше все даже самые незначительные покупки планировал и контролировал муж.

Их сын уже давно жил самостоятельно и не поддерживал с отцом никаких отношений. С матерью контактировал только по необходимости. Когда-то, когда он был еще маленьким, ему стало плохо, а отец не позволял домашним вызвать скорую помощь, так как сам всегда обходился без врачей и решил, что и сыну они не нужны. В конце концов им каким-то образом все-таки удалось добраться до телефона, но время было упущено. Мальчика забрали в больницу, он выжил, но последствия болезни остались на всю жизнь. Этого он и не смог простить своим родителям.

Мужчина под 70 поступил в хоспис в крайне тяжелом состоянии. Его жена плакала в ординаторской. Было лето. Мы вышли с ней во дворик хосписа, сели на лавочку и там беседовали. "Как я буду без него жить? - плакала она. - С детьми у нас уже давно нет хороших, теплых отношений. Все на муже держалось. А я без него даже стиральную машину не умею включить ..."

Женщина за 60 уже несколько недель лежала в хосписе. Ее состояние постепенно ухудшалось. Врачи заметили, что когда ее посещал муж, он близко к ее кровати не подходил, иногда стоял вообще отвернувшись от жены. За окном палаты была ранняя, но очень теплая весна. Мы беседовали с пациенткой. Муж уже несколько дней к ней не приходил. Пациентка сказала, что он заболел. "Весна, и уже даже не тепло, а жарко!" - воскликнула она. "Чудесная погода", - ответила я. "А мой муж, он же, наверное, в зимней одежде ходит", - продолжила она. "Так ведь посмотрит, что тепло, и оденется полегче", - удивилась я. "До Вы что! - возмутилась пациентка. - Он самостоятельно этого не сделает! Он не разбирается в этом, да и не знает, где что лежит! Нужно, чтобы кто-то достал одежду из шкафа и положил перед ним! Я всегда так делала!" - сказала она.

Я думаю, что когда психологов еще не было, их функции и "обязанности" выполняли священники, и их "хватало" на всех желающих. В наше время даже представить такое сложно. 

Однажды в хоспис поступил умирающий мужчина лет 60. Над ним плакала жена. Я зашла в палату и представилась: "Я - психолог." "О, психолог, раньше мне нужно было обращаться к вам ..." - едва слышно прошептал мужчина. Я даже не знала, что ему ответить ... Да и не нужно было ничего отвечать. Мы немного побеседовали втроем - обо всем, о чем успели ...

***
Мужчына паступіў у хоспіс у цяжкім стане. Жонка паведаміла, што яшчэ літаральна дзесяць дзён таму ён хадзіў на працу, самастойна езьдзіў на аўтамабілі па розных справах. Хвароба пачала праяўляць сябе даўна, але ён яе адмаўляў. Проста вырашыў для сябе і для іншых, што яе няма - і кропка. Некаторы час гэта дапамагала яму трымацца, але потым ягоны стан пачаў рэзка пагаршацца, і ён апынуўся ў хоспісу. Мы размаўлялі зь ім зусім крыху. Уражаньне ад размовы засталося прыемнае. Гэта быў сімпатычны, адукаваны мужчына. Ён паведаміў, што лічыць сябе веруючым чалавекам і ва ўсім спадзяецца на свайго сьвятога апекуна, у гонар якога яго назвалі бацькі. Праз два дні мужчына памёр.

У першы дзень, калі ён паступіў у бальніцу, мы доўга размаўлялі зь ягонай жонкай. Ім абодвум было за 50. Жанчына распавяла, што ейны муж, калі яшчэ быў зусім малады, патрапіў у турму, адседзеў некалькі гадоў, а калі выйшаў на волю, вырашыў цалкам зьмяніць сваё жыцьцё, і паставіў перад сабой пэўныя мэты, якіх неўзабаве й дасягнуў. Ён ажаніўся, вырасьціў сына, скончыў ВНУ, прасунуўся па кар'ернай лесьвіцы, і ўжо шмат гадоў займаў даволі высокую пасаду з добрым заробкам.

У сваёй сямьі ён усталяваў жалезную дысцыпліну. Жонка і сын мусілі цалкам яму падпарадкоўвацца. Цяпер, калі ён паміраў, жанчына сутыкнулася ня толькі з матэрыяльнымі цяжкасьцямі. Яна была зусім не прыстасаваная да самастойнага жыцьця, ніколі не працавала пасьля замужжа, і нават ня ведала, як "правільна" схадзіць у краму, бо раней усе нават самыя дробныя пакупкі плянаваў і кантраляваў муж.

Іхны сын ужо даўна жыў самастойна і не падтрымліваў з бацькам аніякіх адносінаў. З маці кантактаваў толькі па неабходнасьці. Калісьці, калі ён быў яшчэ маленькі, яму зрабілася блага, а бацька не дазваляў сямейнікам выклікаць хуткую дапамогу, бо сам заўсёды абыходзіўся без урачоў і вырашыў, што і сыну яны не патрэбныя. У рэшце рэштаў ім нейкім чынам усё ж такі ўдалося дабрацца да тэлефону, але час быў упушчаны. Хлопчыка забралі ў бальніцу, ён выжыў, але наступствы хваробы засталіся на ўсё жыцьцё. Гэтага ён і ня змог дараваць сваім бацькам.

Мужчына пад 70 паступіў у хоспіс у вельмі цяжкім стане. Ягоная жонка плакала ў ардынатарскай. Было лета. Мы выйшлі зь ёй у дворык хоспісу, селі на лавачку і там размаўлялі. "Як я буду безь яго жыць? - плакала яна. - Зь дзецьмі ў нас ужо даўна няма добрых, цёплых адносінаў. Усё на мужу трымалася. А я безь яго нават пральную машыну ня ўмею ўключыць ..."

Жанчына за 60 ужо некалькі тыдняў ляжала ў хоспісу. Ейны стан паціху пагаршаўся. Урачы заўважылі, што калі яе наведваў муж, ён блізка да ейнага ложку не падыходзіў, часам нават стаяў увогуле адвярнуўшыся ад жонкі. За вакном палаты была раньняя, але вельмі цёплая вясна. Мы размаўлялі з пацыенткай. Муж ужо некалькі дзён да яе не прыходзіў. Пацыентка сказала, што ён захварэў. "Вясна, і ўжо нават ня цёпла, а горача!" - усклікнула яна. "Цудоўнае надвор'е", - адказала я. "А мой муж, ён жа, напэўна ў зімовым адзеньні ходзіць", - працягнула яна. "Ну дык паглядзіць, што цёпла, і апранецца лягчэй", - зьдзівілася я. "Да Вы што! - абурылася пацыентка. - Ён самастойна гэтага ня зробіць! Ён не разьбіраецца ў гэтым дый ня ведае, дзе што ляжыць! Трэба, каб нехта дастаў адзеньне з шафы і паклаў перад ім! Я заўсёды так рабіла!" - сказала яна.

Мусіць, калі псыхолягаў яшчэ не было, іхныя функцыі ды "абавязкі" выконвалі сьвятары, і іх "хапала" на ўсіх жадаючых. У наш час нават уявіць такое немагчыма.

Аднойчы ў хоспіс паступіў паміраючы мужчына гадоў 60. Над ім плакала жонка. Я зайшла ў палату і прадставілася: "Я - псыхоляг." "О, псыхоляг, раней мне трэба было зьвяртацца да вас..." - ледзьве чутна прашаптаў мужчына. Я нават ня ведала, што яму адказаць ... Дый ня трэба было нічога адказваць. Мы крыху паразмаўлялі ўтраіх - аб усім, аб чым пасьпелі ...